Bệnh nhân suy thận cần chuẩn bị gì trước khi chạy thận

Trước khi thực hiện lần chạy thận đầu tiên từ vài tuần đến vài tháng, bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối cần được thực hiện phẫu thuật để tạo đường vào mạch máu, nơi mà máu được lấy ra để lọc trong quá trình chạy thận và sau đó đưa máu trở lại cơ thể của người bệnh.

Có 3 cách để tạo đường truy cập mạch máu, đó là: nối thông động – tĩnh mạch tự thân, nối thông động – tĩnh mạch nhân tạo, và đặt catheter tĩnh mạch. Trong 3 phương pháp này, thông động – tĩnh mạch tự thân là lựa chọn tốt nhất để làm đường vào mạch máu cho người bệnh cần lọc máu chu kỳ.

1. Nối thông động – tĩnh mạch tự thân (arteriovenous fistula, AVF)

Phẫu thuật AVF được thực hiện để tạo một đường nối giữa động mạch và tĩnh mạch trên tay, thường là trên cánh tay không thuận, nhằm tạo một mạch máu lớn hơn để có thể chạy thận. Sau khi lỗ thông động – tĩnh mạch (còn được gọi là cầu tay) này được tạo ra, phải mất vài tháng để lỗ thông phát triển đến kích thước cần thiết để có thể sử dụng cho việc lọc máu. Khi lỗ thông động – tĩnh mạch phát triển lớn hơn, việc đặt các kim để lọc máu mới trở nên dễ dàng hơn cũng như giúp máu chảy ra ngoài và trở lại cơ thể một cách nhanh chóng.

Sau khi thực hiện phẫu thuật nối thông động tĩnh mạch, bệnh nhân sẽ được bác sĩ kiểm tra để đảm bảo cầu tay AVF có thể đáp ứng đủ yêu cầu về lưu lượng và áp lực cho việc lọc thận thông qua việc thăm khám và siêu âm cầu tay trước khi xuất viện.

Phương pháp nối thông động – tĩnh mạch tự thân được xem là lựa chọn lý tưởng hơn các phương pháp truy cập mạch máu khác vì nó có thời gian sử dụng lâu hơn (bền hơn) và ít bị nhiễm trùng hơn.

2. Nối thông động – tĩnh mạch nhân tạo (arteriovenous graft)

Trường hợp bệnh nhân không thể thực hiện phẫu thuật AVF do mạch máu quá nhỏ, bác sĩ phẫu thuật sẽ sử dụng một mạch nhân tạo để nối một động mạch và một tĩnh mạch. Kết nối này cho phép máu chảy từ động mạch cao áp qua mảnh ghép và vào tĩnh mạch có lưu lượng thấp, áp suất thấp. Do đó, dòng máu qua lỗ thông này cung cấp tốc độ dòng chảy đủ cao để chạy thận. Đoạn mạch nhân tạo thường được đặt ở cánh tay nhưng có thể được đặt ở chân nếu cần thiết. Ưu điểm của ghép AV là thực hiện được cho những bệnh nhân có mạch máu nhỏ và có thể chạy thận sớm sau khi phẫu thuật.

3. Đặt catheter tĩnh mạch

Nếu người bệnh chưa có lỗ thông động – tĩnh mạch hoặc lỗ thông động – tĩnh mạch chưa trưởng thành thì cần đặt catheter thông trực tiếp vào tĩnh mạch trong ngực. Máu sẽ được lấy trực tiếp từ catheter này để lọc máu. Những nhược điểm chính của catheter tĩnh mạch là có đường kính tương đối hẹp, không cho phép lưu lượng dòng máu đủ lớn cho thanh thải tối ưu và có nguy cơ nhiễm trùng vị trí đặt catheter cao. Catheter thường chỉ sử dụng tạm thời; khi lỗ thông động – tĩnh mạch trưởng thành, catheter sẽ được rút.

Sau khi đã có đường vào mạch máu, người bệnh sẽ được chạy thận như thế nào?

Nếu có lỗ thông động – tĩnh mạch tự thân hoặc nhân tạo, người bệnh cần được cắm 2 kim vào mạch máu khi chạy thận. Kim sẽ nối với một đường ống để đến máy chạy thận, nơi máu đi qua quả lọc để được làm sạch, và sau đó máu sẽ trở về cơ thể người bệnh qua một đường ống khác.
Nếu có catheter, người bệnh không cần sử dụng kim để chạy thận. Catheter kết nối thẳng với đường ống. Máu sẽ được lấy trực tiếp từ catheter để lọc máu.
Bác sĩ chuyên khoa Nội thận sẽ tư vấn cho người bệnh về những ưu và nhược điểm của từng loại đường vào mạch máu, sau đó sẽ người bệnh đưa ra lựa chọn đường vào mạch máu phù hợp nhất để chạy thận. Bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật tạo đường vào mạch máu vài tháng trước khi người bệnh bắt đầu chạy thận.