Biến chứng mạch máu nhỏ trên bệnh nhân đái tháo đường

Người bệnh đái tháo đường cần nắm rõ mức độ nguy hiểm của các biến chứng mà bệnh có thể mang lại, đặc biệt là biến chứng mạch máu nhỏ. Có 3 biến chứng mạch máu nhỏ hay xảy ra trên bệnh nhân đái tháo đường, bao gồm: biến chứng mắt, biến chứng thận, và biến chứng thần kinh (ngoại biên & tự chủ). Bài viết này sẽ phân tích về 2 biến chứng là mắt và thận.

Biến chứng mắt ở bệnh nhân đái tháo đường

Mỗi bệnh nhân đái tháo đường đều đứng trước nguy cơ tổn thương về mắt. Bộ phận trên mắt chịu tác động của các rối loạn do bệnh lý đái tháo đường gây ra là võng mạc. Tổn thương võng mạc do đái tháo đường trải qua nhiều giai đoạn: bệnh lý võng mạc không tăng sinh, rồi đến bệnh lý võng mạc tăng sinh, và cuối cùng là dẫn đến mù lòa.

Những kiến thức bệnh nhân cần biết:

• Tổn thương mắt do đái tháo đường là tổn thương đến võng mạc (nói theo kiểu bình dân là tổn thương bên trong chứ không phải bên ngoài con mắt), vì vậy thường những tổn thương giai đoạn sớm sẽ chưa ảnh hưởng đến thị lực, tự bệnh nhân sẽ không cảm nhận được.
• Để phát hiện được tổn thương giai đoạn sớm thì phải soi, chụp đáy mắt chứ không phải chỉ khám mắt thông thường. Vì vậy, khuyến cáo bệnh nhân đái tháo đường nên đi chụp đáy mắt mỗi năm một lần.
• Nếu chụp đáy mắt chưa ghi nhận tổn thương thì định kỳ một năm kiểm tra lại một lần, nếu ghi nhận có tổn thương thì nên đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt để được điều trị đặc hiệu.

Hình ảnh minh hoạt biến chứng mắt do đái tháo đường:

Hình 1 – Khi mắt bình thường nhìn mọi thứ một cách rõ ràng, trong suốt

Hình 2 – Ở bệnh nhân đái tháo đường, khi mắt bị tổn thương thì giống như xuất hiện các đốm đen, che dần trước mắt. Lúc đầu ít đốm đen, khả năng nhìn bị giới hạn ít, khi tổn thương càng nặng thì khả năng nhìn sẽ giới hạn càng nhiều, và cuối cùng trước mắt sẽ toàn màu đen tức là mù lòa

Biến chứng thận ở bệnh nhân đái tháo đường

Tương tự như biến chứng mắt, biến chứng thận thường diễn tiến âm thầm, không có biểu hiện gì trên lâm sàng để bệnh nhân có thể sớm nhận biết được. Một khi xuất hiện các triệu chứng thì thường bệnh đã diễn tiến đến giai đoạn suy thận nặng: tiểu bọt, phù chân, phù mi mắt, phù toàn thân, tiểu ít, thiếu máu, người mệt mỏi.

Những kiến thức bệnh nhân cần biết:

• Điều trị bệnh đái tháo đường không chỉ quan tâm đến trị số đường huyết mà định kì phải kiểm tra chức năng thận, ít nhất mỗi năm một lần.
• Kiểm tra chức năng thận là xét nghiệm nước tiểu xem có đạm không, xét nghiệm máu để đánh giá độ lọc cầu thận, chứ không phải đơn thuần chỉ có siêu âm thận.
• Suy thận một khi đã xuất hiện và thở thành mạn tính thì hầu như không thể phục hồi, các điều trị là cố gắng giữ nguyên tình trạng hiện tại, diễn tiến chậm lại tình trạng suy thận trở nặng hơn mà thôi.
• Nếu không điều trị tốt thì sẽ dẫn đến con đường cuối cùng là phải lọc thận để duy trì cuộc sống.

Làm thế nào để giảm được các biến chứng?

Để giảm nguy cơ mắc biến chứng mạch máu nhỏ, bệnh nhân đái tháo đường cần phải kiểm soát tốt:

• Huyết áp
• Mỡ máu
• Đường huyết